• Ongemakken in de neus
Het slijmvlies aan de binnenkant van de neus is sterk met bloedvaten doorgroeit. Een van de belangrijkste functies van de nasale luchtwegen is het opwarmen en bevochtigen van de lucht die we inademen. Bij het uitademen neemt het slijmvlies vocht op uit de uitgeademde lucht om de lucht te bevochtigen die we daarna weer inademen. De lichaamsreserves zorgen voor de verdere bevochtiging. Blootstelling aan koude, droge lucht is een bekende oorzaak van neusverkoudheid en verstopping. Een droge, verstopte, pijnlijke neus en keel zijn ook de meest voorkomende bijwerkingen van een CPAP-behandeling. Van de patiënten die CPAP-behandeling krijgt, heeft 65 tot 75% last van deze symptomen. Toepassing van droge CPAP verstoort het evenwicht van het neusslijmvlies waardoor duidelijke veranderingen, zoals het zwellen van het slijmvlies (=neusverstopping), optreden. Het mucociliaire transport verloopt langzamer en cellen drogen uit. Deze veranderingen treden op onafhankelijk van de duur van de CPAP-behandeling. Soortgelijke veranderingen zijn ook waargenomen in de onderste luchtwegen wanneer de lucht tijdens beademing onvoldoende warm en vochtig is.
• Mondlekkage
Als er eenmaal sprake is van neusverstopping, kan uitademing via de neus problematisch worden, waardoor de patiënt de neiging heeft door de mond te gaan ademhalen. Wanneer door de mond wordt ademgehaald tijdens toepassing van CPAP, kan de onder druk staande lucht via de mond ontsnappen. Dit wordt mondlekkage genoemd en vormt een groot probleem voor CPAP-gebruikers.
Gebleken is dat patiënten die droge lucht krijgen toegediend tijdens CPAP-therapie gemiddeld gedurende 31% van hun totale slaapduur last hebben van mondlekkage. Mondlekkage heeft tot gevolg dat de lucht door de neus stroomt en vervolgens via de mond weer naar buiten gaat. Deze eenrichtingsstroom verergert de uitdroging van het neusslijmvlies. Als reactie hierop probeert het lichaam meer warmte en vocht naar dit gebied te brengen door de doorbloeding van het slijmvlies te vergroten waardoor de neusverstopping verder toeneemt. Er ontstaat een vicieuze cirkel doordat de patiënt vanwege de ergere neusverstopping nog meer geneigd is om door de mond adem te halen, met toenemende mondlekkage tot gevolg. Deze bijwerkingen hebben invloed op de aanvaarding van, en therapietrouw bij de CPAP-behandeling aangezien de problemen waar de patiënt mee te maken krijgt groter kunnen lijken dan het voordeel van de behandeling. Er zijn nog uitgebreidere onderzoeken gaande, maar inmiddels wordt duidelijk dat al bij het begin van de behandeling een patroon zichtbaar is wat betreft therapietrouw. Het is daarom van essentieel belang om direct bij het begin van de CPAP-therapie de optimale behandelomstandigheden te creëren om ervoor te zorgen dat de patiënt de therapie blijft volhouden.
• Betere aanvaarding en grotere therapietrouw dankzij verwarmde bevochtiging
Het patiëntcomfort wordt groter als de bijwerkingen van de therapie minder worden. Onderzoeksresultaten wijzen erop dat de aanvaarding en therapietrouw van de patiënt tijdens CPAPtherapie verbeteren als het comfort dankzij verwarmde bevochtiging wordt vergroot. Bij één bepaalde studie werd onderzocht hoeveel patiënten met CPAP-therapie stopten als ze vanaf het begin verwarmde bevochtiging kregen vergeleken met patiënten die dat niet kregen. Slechts 11% van de patiënten die vanaf het begin verwarmde bevochtiging kreeg, stopte met de therapie versus 36% in de groep zonder bevochtiging. Van de personen die overbleven, bleken degenen die verwarmde bevochtiging kregen therapietrouwer te zijn dan de personen die dit niet kregen Daarnaast is gebleken dat degenen die vanaf het begin van de behandeling verwarmde bevochtiging kregen therapietrouwer zijn dan zij die begonnen met CPAP zonder bevochtiging.7 Bovendien bleek dat het CPAP-gebruik van een groep niet-therapie trouwe patiënten met gemiddeld 1,5 uur per nacht toenam wanneer zij verwarmde bevochtiging kregen.
• Beperkingen van conventionele bevochtiging
Conventionele verwarmde bevochtiging heeft een aantal beperkingen die de CPAP-therapie negatief kunnen beïnvloeden of de voordelen tenietdoen:
1) De omgevingstemperatuur beperkt de vochtigheidsafgifte bij conventionele bevochtigers
Tot nu toe was het onrealistisch om warmte en vocht op fysiologisch niveau te willen toedienen. De bevochtigers die bij CPAP-toestellen werden geleverd, waren van oudsher niet in staat om meer vochtigheid toe te dienen dan de omgevingstemperatuur toestond. In een slaapkamer met een temperatuur van 15˚C kan de lucht bijvoorbeeld een maximale vochtigheid bereiken van 13 mg/l. Als wordt geprobeerd meer vocht toe te voegen zal dit enkel resulteren in condensvorming.
2) Condensaat beïnvloedt CPAP-therapie negatief
Gebleken is dat verwarmde bevochtiging de meest effectieve manier is om de therapietrouw van de patiënt te verbeteren. De hoeveelheid vochtigheid die een conventionele bevochtiger kan leveren wordt echter beperkt door de omgevingstemperatuur. Hoe verder de kamertemperatuur ‘s nachts daalt, hoe minder vocht de lucht maximaal kan bevatten. Een vochtigheidsinstelling die aan het begin van de nacht perfect was, leidt zodoende tot vochtophoping in de beademingsslang als de temperatuur daalt. Deze ophoping van vocht in de CPAP-slang leidt tot een storend gorgelgeluid en een grotere weerstand in het CPAP-circuit, wat weer grote, voorbijgaande fluctuaties in de maskerdruk tot gevolg heeft. Uit onderzoek blijkt dat 10 ml condensaat al een drukdaling in de inademslang kan veroorzaken van 5,6 cm H20. Het is daarom van essentieel belang om de vorming van condens in de CPAP-slang te voorkomen om te zorgen dat de CPAP-therapie doeltreffend en verdraagbaar blijft.
Zoals eerder vermeld, hebben CPAP-gebruikers tot maar liefst 31% van de totale slaapduur last van mondlekkage. Het is bekend dat mondlekkage het neusslijmvlies overmatig uitdroogt en neusverstopping veroorzaakt door de toegenomen weerstand in de nasale luchtwegen. Vochtigheidsniveaus van 30 mg/l (absoluut) bij 30°C blijken deze toename van de nasale luchtwegweerstand bij mondlekkage te voorkomen. Deze niveaus komen overeen met de normale omstandigheden in de bovenste luchtwegen tijdens inademing. Luchttoedieningssystemen behoren dan ook deze niveaus af te geven.
• Tot slot
In de behandeling van OSAS kan gesteld worden dat bevochtiging klinisch bewezen is. Zeker in een relatief koud land als Nederland kunnen er door slechte bevochtiging klachten ontstaan. Vooral de maanden oktober t/m april leveren voor menig CPAP gebruiker problemen op. Maatregelen zoals:
- Fleece-hoes om de slang
- Neusdruppels (Otrivin) (Enkel 1 week gebruiken, werkt verslavend)
- Nasale corticosteroïden
- Eucalyptus druppels in bevochtiger (Wordt afgeraden, beter bij de luchtingang op schoteltje)
- Externe verwarmde slang (los verkrijgbaar)
- Slang onder de dekens
- Moeten overstappen naar Full Face masker
bestrijden slechts de symptomen maar lossen het probleem niet op.
- Houdt u van een koele slaapkamer of slaapt u altijd met het raam open?
- Bent u ouder dan 60?
- Gebruikt u medicijnen?
- Hebt u bewezen Keel-,Neus- of Oor-problemen?
Dan is de keus voor een CPAP met verwarmde slang zeker aan te bevelen!
Zorg ervoor dat u goed geïnformeerd bent voordat u een apparaat kiest!