Wat als je partner snurkt, woelt of slecht slaapt? 'Alsof apart slapen een relatiekiller is'
Door KRISTOF SIMOENS
02 feb. 2024 in THUIS & TUIN
Het bed delen met een partner die constant aan het draaien is, snurkt als een drilboor, met zijn benen slaat alsof hij aan het voetballen is of al slaapwandelend de koelkast plundert, is geen makkelijke taak. Wat kun je eraan doen?
© ANP / DPA PICTURE-ALLIANCE
Dit moeten koppels met slaapproblemen eens overwegen
„In het oude Rome was een gedeeld bed alleen bedoeld voor het bedrijven van de liefde. Daarna trokken de echtgenoten zich in hun eigen kamer terug voor een goede nachtrust”, zegt Neil Stanley, slaapspecialist van de Universiteit van Surrey. „Ook in aristocratische middens was en is apart slapen geen taboe. Het is een mogelijkheid die koppels met slaapproblemen ook eens zouden moeten overwegen”, aldus nog de slaapspecialist, die naar eigen zeggen zelf ook apart slaapt.
„De Engelsen hebben er een term voor bedacht: ’sleep divorce’ of slaapscheiding”, zegt Inge Declercq, neuroloog en slaapspecialist van UZA. „Maar die term vind ik veel te negatief, alsof apart slapen een relatiekiller zou zijn: het is niet omdat je als koppel al eens apart slaapt, dat je daarom plots een slechte relatie hebt. Slecht slapen en elkaar wakker maken kan wél voor de nodige frictie en irritaties zorgen binnen een koppel. Maar dat wil daarom nog niet zeggen dat je meteen apart moet gaan slapen. Er zijn nog tal van tussenstappen...”
Praten, zonder verwijten„ Het probleem aankaarten en bespreekbaar maken, zonder elkaar wat dan ook te verwijten, is alvast een goed begin”, zegt de slaapspecialiste: „Dat je snurkt, is misschien niet je fout, maar je kunt wel proberen om er iets aan te doen, zodat je bedpartner er geen of minder last van heeft. En met wat geluk jijzelf ook.”
Voer dat gesprek het best op een moment dat beide partners ontspannen zijn. „Niet in het midden van de nacht, nadat je de snurker uit pure frustratie hebt wakker gepord. Want tot het uiterste gaan werkt alleen maar nadelig”, aldus nog de auteur van ’De kracht van slapen’ en van ’Slaap wijzer.”
Geen onderliggende problematiek?
We slapen ruwweg een derde van ons leven. Een goede nachtrust is cruciaal voor onze gezondheid, emotionele connectie en sociale contacten. Daarom vindt de slaapexperts het belangrijk om eerst uit te sluiten of er geen medische, psychische of andersoortige problematiek de oorzaak is van het slaapprobleem. „Moedig je partner aan om er met jullie huisarts over te praten; ga desnoods mee op consult zodat de arts ook jouw kant van het verhaal hoort.”
Misschien ligt het probleem bij een ’gebrekkige’ levensstijl: „Denk aan te veel of te laat cafeïne of theïne: eigenlijk zou je acht uur voor het slapengaan geen koffie of thee meer mogen drinken. Veel mensen eten ook te laat – nuttig je avondmaal twee à drie uur voor het slapengaan – en te suikerrijk: verkies vette vis, eieren, melkproducten, gevogelte, peulvruchten en zit niet te snacken voor de tv. Laat ook je smartphone of andere toestellen twee uur voor je naar bed gaat, links liggen: het blauwe licht van het scherm onderdrukt de productie van het slaaphormoon melatonine, terwijl de mentale activiteit zorgt voor een opwekkende dopamineshot.”
Vermoedt de arts een medische oorzaak, dan is een slaaponderzoek in de slaapkliniek aangewezen. „Snurken kan een teken zijn van slaapapneu: bij sommigen stokt de ademhaling dan meerdere keren per uur, waardoor ze oververmoeid raken. Vaak is de oorzaak overgewicht of obesitas, in mindere mate ook alcohol. Een zogeheten CPAP-behandeling kan dan verlichting brengen”, zegt Inge Declercq. „Andere mensen hebben ’s nachts dan weer last van rusteloze benen of van korte beenbewegingen, dikwijls samengaand met een ferritine tekort in het bloed. Ferritine is het eiwit wat ijzer opslaat in je bloed. Of ze lijden aan chronisch slaaptekort als gevolg van nachtmerries door een onverwerkt trauma. Slapelozen zijn ook dikwijls onrustige slapers.”
Specifieke oplossingen
En dan start de zoektocht naar specifieke oplossingen. „Bij snurken denken we dan meteen aan oordopjes, bij voorkeur op maat gemaakt, want die sluiten de storende geluiden het beste buiten. Al vergt slapen met oordoppen soms wel wat gewenning”, zegt dokter Declercq. Bepaalde oordopjes neutraliseren geluiden van buitenaf met een constante, zachte ruis (afhankelijk van de frequentie spreekt men dan van white, pink of brown noise), „maar daar is vooralsnog weinig overtuigend onderzoek over.”
Soms liggen de problemen ook aan een ’gebrekkig’ slaapcomfort. „We gaan nog te vaak uit van de klassieke slaapkamer met een tweepersoonsbed, dito matras en beddengoed, terwijl elke partner nochtans een andere lichaamsbouw en niet noodzakelijk dezelfde slaapwensen heeft”, zegt de UZA-slaapspecialiste. Stel dat de een veel zwaarder is dan de ander, dan kunnen twee aparte matrassen verhinderen dat je partner altijd naar je toe rolt. Stel dat jij graag plat slaapt en je partner liever met het hoofd wat hoger, dan zijn aparte lattenbodems met verstelbaar hoofd- en of voeteneinde een goede tip. Stel dat de ene een koukleum is en de andere snel last heeft van zweten, kies dan voor een apart dekbed. En houdt het minste lichtstraaltje je wakker, slaap dan met een masker.
Wat nog het vaakst wordt vergeten, is dat mensen een eigen bioritme hebben: het ochtendtype is altijd vroeg uit de veren en gaat ’s avonds met de spreekwoordelijke kippen op stok; de nachtuil, het andere extreem, blijft tot een stuk in de nacht op en slaapt dan een gat in de dag. „Het heeft dan ook geen zin om jezelf te dwingen”, zegt dokter Declercq. „Bij veel koppels gaat het daar fout: ze forceren zichzelf om toch maar samen te gaan slapen en op te staan. Gevolg: geen van beiden heeft een goede nachtrust, waardoor een vicieuze cirkel dreigt. Dertig procent van de mensen die klagen over slaapproblemen, heeft eigenlijk een probleem met het slaapritme.”