Ademdruk en acidose/alkalose: koolzuurdioxide (CO2) stapeling

1
Als OSAS-patiënt met medische kennis valt het me op dat ik veel verhalen tegenkom van mensen die zich met/ondanks de CPAP 'rot voelen'. Een van de oorzaken kan zijn gelegen in het niet juist afgesteld staan van de uitademingsdruk. De ademhaling wordt door het lichaam gebruikt om CO2 te lozen.
Is de uitademingsdruk bijv. te hoog, dan kan het zijn dat je te weinig CO2 uitademt dus te veel CO2 vasthoudt: er ontstaat een zgn. acidose, je bloed/lichaam verzuurt. Of juist teveel CO2 uitademt: een alkalose, je bloed wordt te basisch.
Dat heeft allerlei gevolgen voor hoe je je voelt. Daarbij speelt vermoeidheid een grote rol, overigens zowel bij acidose als bij alkalose. De situatie van acidose of alkalose kan OOK ontstaan door afwijkingen binnen de stofwisseling, maar daar heeft dit verhaal uiteraard geen betrekking op, dat heet: metabole acidose/alkalose. Het gaat hier om die situatie door een ontregelde ademhaling: respiratoire alkalose/acidose.

Een verkeerde ademhaling kan leiden tot 2 situaties:
  • respiratoire acidose: er blijft teveel CO2 in het bloed, je verzuurt
  • respiratoire alkalose: er wordt teveel CO2 uitgeademd (hyperventilatie), je wordt basisch
Zorg dus voor een juist ingestelde in- en uit-ademingsdruk. Heb je het gevoel 'tegen de machine' te moeten vechten, of heb je klachten, vraag dan je arts of er een correctie van de druk nodig is.


Acidose (verzuring van het lichaam)

Klachten van acute metabole acidose (verzuring door de stofwisseling) bestaan uit:
• misselijkheid
• braken
• vermoeidheid
• dieper en sneller ademhalen
• je zwak voelen
• verwardheid
• dalende bloeddruk
• shock
• coma

Je lichaam probeert de metabole verzuring van het bloed ook te compenseren door de hoeveelheid kalium (een basische stof) in het bloed te verhogen. Deze compensatie kan leiden tot een te hoog kaliumgehalte in het bloed, ook wel hyperkaliëmie genoemd. Kalium is een stof die normaal gesproken in hoge concentratie voorkomt in je spiercellen. Het speelt een belangrijke rol in je spieren en daarmee voor het bewegen. De hyperkaliëmie in je bloed en de daarbij horende lagere concentratie kalium in je spiercellen kan ervoor zorgen dat je spieren zwak worden. Je hart is ook een spier, waardoor je ook last kunt krijgen van hartritmeproblemen.

De klachten van acute respiratoire acidose (veroorzaakt dus door CO2 stapeling, te weinig uitademen van CO2) zijn:
• hoofdpijn
• slaperigheid
• vermindering van bewustzijn
• coma

Als het zuurgehalte van je bloed slechts een beetje te hoog is, zal je meestal weinig merken. Maar naarmate de acidose erger wordt zal je steeds meer klachten krijgen. Als de acidose zeer ernstig is kun je er uiteindelijk aan overlijden.

Het tegenovergestelde van acidose is: alkalose, en als het wordt veroorzaakt door de ademhaling, door teveel CO2 uit te ademen.


Alkalose (hyperventilatie)

Deze vorm van alkalose komt meestal doordat je te snel of te diep ademt, ook wel hyperventilatie genoemd. Hierdoor verlaat met de teveel uitgeademde CO2 [koolzuur], te veel zure stoffen je lichaam via de ademhaling. Zeer ernstige respiratoire alkalose komt alleen voor als naast het hyperventileren je nieren het evenwicht nog niet hebben kunnen herstellen, door meer basische stoffen en minder zure stoffen uit te scheiden via je urine.

Respiratoire alkalose wordt meestal veroorzaakt door hyperventilatie - maar dus ook bij OSAS!
Dit kan verschillende oorzaken hebben:
• angst (meest voorkomende oorzaak)
• zuurstoftekort (door hartfalen, lage bloeddruk of verblijf op grote hoogte)
• pijn
• leveraandoeningen
• koorts
• overdosis medicijnen (bijvoorbeeld aspirine)

De symptomen van respiratoire alkalose zijn:
• licht gevoel in je hoofd
• spiercontracties
• prikkelend gevoel in je armen en/of benen
• kramp in handen en/of voeten
• flauwvallen

Metabole alkalose kan verschillende oorzaken hebben:
• je verliest te veel zure stoffen (maagzuur) door overmatig overgeven
• je verliest te veel zure stoffen door veel plassen, bijvoorbeeld door het gebruik van plastabletten (bloeddrukverlagende middelen)
• je verliest te veel zure stoffen door overmatig zweten. Dit komt voor bij bijvoorbeeld patiënten met taaislijmziekte - maar ook bij OSAS!

Bij metabole alkalose kun je last hebben van spiercontracties, spierkrampen of prikkelbaarheid. Maar meestal heb je zelf geen merkbare symptomen. Je kunt wel klachten krijgen doordat je te veel vocht hebt verloren (dehydratatie) zoals:
• veel dorst
• het gevoel dat je uitgeput bent
• misselijkheid
• duizeligheid

Metabole alkalose gaat vaak samen met een tekort aan de stof kalium in je bloed, dit noem je hypokaliëmie. Dit kan ook tot ernstige klachten leiden, zoals:
• spierzwakte
• kramp
• misselijkheid
• hartritmestoornissen


Heb je iets wat hier op lijkt?
Maak je dan vooral niet ongerust maar raadpleeg je (long)arts voor nadere info! Zie ook acidose of alkalose.

modedit RM: layout aangepast, weblinks werkend gemaakt, onderwerp opgeschoond en gesloten

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !!

2
Hallo Fysio, heel hartelijk dank voor deze verhelderende uitleg. Hiermee geef je ook aan, dat er voorzichtig met het instellen van de druk moet worden omgegaan.
Vraagje: te snel en diep ademhalen heet hyperventileren. Hoe heet de tegenhanger hiervan, dus langzaam en lage ademhaling? Bij beide vormen komen hartkloppingen voor en heb je problemen met de co2.

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !!

3
Als ik het goed heb hebben de meeste paps een soort 1,2,3 uit-/inademingsstand om de ademhaling te vergemakkelijken.
Doel jij met je stuk op het actiever gebruik van deze feature?
Ik ben een leek op dit gebied, maar ik kan me moeilijk voorstellen dat alkaloze/acidose echt kan optreden bij het regulier gebruik van een PAP (behalve als iemand de druk <4 zet of extreem hoog zet). Als dit wel voor kan komen zouden vanwege de ernst de pap-producenten hier toch meetinstrumenten dienen in te bouwen die dit detecteren?
Verder duidelijk stuk.

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !!

4
Hallo Ruud, dat heet dan gewoon hypo-ventilatie, oftwel ''minder ademen dan normaal''. Daar zijn diverse vormen van [oiv CSAS] en die heten bv Cheyne Stokes ademhaling. Google daar maar es op ...
vrgr feyke

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !!

5
johantv schreef:Als ik het goed heb hebben de meeste paps een soort 1,2,3 uit-/inademingsstand om de ademhaling te vergemakkelijken. Doel jij met je stuk op het actiever gebruik van deze feature?
ja ik bedoel het goed fine-tunen van je apparatuur, zodat je niet ''overblazen'' wordt maar wel goed ''open-geblazen''
en dat je niet ''tegen de machine in moet uitademen''....
Bij mijn Philips die op zich goed bevalt, kan je via het [beveiligde] service menu, de C-Flex die 3 standen kent, ook instellen op C-Flex +. Ik vond dat een goede uitbreiding. Daar kan je ook de maskerdruk compensatie instellen.

Na enig geexperimenteer ben ik tot de instellingen gekomen, die ''goed voelen'' bij het ademen s nachts, maar me tevens overdag een goed gevoel geven. [Inspiratiedruk van 8 naar 9 cm H20, RAMP van 4 naar 5, expiratie C Flex +, maskerdruk van X3 naar X0]
tsja en zo kom je er langzaam he... ben trouwens dat rot-gevoel wat ik hield voor de 6 wekendip nu kwijt...
vannacht [met het net opgehaalde OPUS masker] een AHI van 1,5 ... OSAS score was 71...]
groetjes, Feyke

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !!

6
Een verkeerde ademhaling kan leiden tot 2 situaties:
• respiratoire acidose : er blijft teveel CO2 in het bloed, je verzuurt
• respiratoire alkalose : er wordt teveel CO2 uitgeademd [hyperventil.], je wordt basisch
Is dit te meten met b.v. een oxymeter?

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !!

7
Hallo Feyke,
Ik heb thuis aan een CO2 analyzer gelegen en die gaf een (te) hoge bandbreedte van CO2 in mijn bloed. Ik heb overigens nog steeds na 1 jaar een te hoge AHI en vermoeidheidsklachten. Ik ben met mijn bevindingen naar de OSAS poli gegaan en wat zeiden zij??? Dat is niet het eerste waar wij aan denken. En klaar ben je.
Als je hypoventileert heb je eigenlijk een bipap nodig. En met CO2 stapeling kom je niet bij de OSAS poli, maar bij een centrum voor thuisbeademing. Die OSAS consulentes hebben er geen klap verstand van. En daarom zitten er nog zoveel mensen thuis met vermoeidheidsklachten.
Mvg, Martijn

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !!

9
Zeer interessante topic dit.
Ik vermoed dat mijn uitademdruk wellicht ook niet goed is nu en zou daar wat mee willen proberen.
Heb ook een System One van Philips met C Flex+ maar die staat uit en is niet toegankelijk.
Was die van jou wel gewoon open dan?

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !! Aanrader!

11
Ik heb ook mijn neusopzetstuk veranderd van een XS naar een S en hiermee krijg ik veel meer lucht binnen, heel fijn. Had gisteren en eergisteren geen hoofdpijn! Voor het eerst sinds lange tijd. Helaas gaf de machine vandaag voor het eerst periodic breathing aan: ik had drie episoden van, als ik het goed zie, ongeveer elk twee minuten van Cheyne Stokes ademhaling, met een hypopneu ertussen. Is dit iets wat wel vaker voorkomt?

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !! Aanrader!

12
ik had drie episoden van, als ik het goed zie, ongeveer elk twee minuten van Cheyne Stokes ademhaling, met een hypopneu ertussen. Is dit iets wat wel vaker voorkomt?
Komt bij iedereen wel voor en wordt in de Respironics software in "Groen" aangegeven.
Volgens een apneu verpleegkundige van Respironics niets van aan trekken zolang er geen "hele pagina's groen" zijn.

Groeten, Bram

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !! Aanrader!

13
Maar op basis waarvan zegt ze dat dan, dat je je daar niets van aan moet trekken? Lijkt mij toch wel belangrijk om te weten of het een achterliggende reden heeft (ik heb bijv. een pacemaker, komt het bij mij hart vandaan) of is het meer fysiologisch (bijv. verandering van slaapfase)? Lijkt me toch wel fijn, wat argumentatie erbij. :wink:
Ik ga woensdag terug voor controle, zal eens laten weten wat men er daar van vindt.

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !! Aanrader!

14
Vorige week kreeg ik van verpleegkundige van long/ slaap-snurk afdeling hetzelfde te horen als wat Bram Prosman al schreef. Ik was ook benieuwd naar de enkele keer C S ademhaling, een heel enkele keer periodic breathing en de hypopneu. Ze "slaan pas aan" als de waarden heel veel hoger zijn. Ik hoop voor Pinda dat het antwoord op grond van de uitslagen hetzelfde is: geen zorgen.

Re: Ademdruk en Acidose / Alkalose : rot gevoel !! Aanrader!

15
Dat is op basis van iedereen heeft wel eens periodic breathing, iedereen kucht wel eens maar niet iedereen is verkouden.
De reden dat een AHI grens van 5 aangehouden wordt is omdat ieder (gezond) mens wel ergens een ademstop heeft... zolang dat zo'n beetje onder de 5 blijft is dat prima. Zo ook met periodic breathing.

Groeten, Bram

P.S. Overigens is dit in het verleden wel één van de argumenten geweest van specialisten om terughoudend te zijn met zelf uitlezen. Dat mensen in de stress schieten van dingen die ze (denken te) zien en die misschien anders geinterpreteerd moeten worden.
Zo ook de CSAS meldingen die apparaten melden, vaak zijn dat "Valse meldingen" en zijn ze toch obstructief.

zuurstofsaturatie

16
Ruud, of anderen, Heb jij verstand van zuurstofsaturatie ? Hoe hoog die waarde moet zijn bijv. ? en of hij door de cpap ook te hoog kan worden.? ( omgekeerde hyperventilatie ) groeten Bastiaan

Re: zuurstofsaturatie

17
Hoi Bastiani, de zuurstof saturatie moet liggen tussen 95 en 100 %. Als er een 3 of 4 % daling is dan spreekt men van zuurstof de-saturatie. Als het onder de 90 % komt dan is dit schadelijk voor je organen. Ik heb zelf nog niet gehoord dat je een stijgende saturatie krijgt door de cpap.
Groet RuudJ
Medewerker AV-Kenniscentrum
ADEM BEWUST, WANT HET LEVEN DUURT MAAR KORT.
Bent u al lid van onze Apneuvereniging? €32,50 / Incasso €30,00/Jaar
Word lid en ontvang 4X het Apneu Magazine + 10X het Apneu bulletin per jaar

Re: zuurstofsaturatie

18
Dank je Ruud, Ik kan me ook niet voorstellen dat je meer dan 100% zuurstof kan hebben. Wel lijkt mij dat je tijdens een onbehandelde slaapapneu lage zuurstof saturaties snachts kan hebben... grt Bas

Re: zuurstofsaturatie

19
Tijdens een PG - PSG onderzoek wordt tevens de saturatie gemeten en bepaald wat de gemiddelde saturatie is en de laagste. Door gebruik van de cpap kan de gemiddelde saturatie zeker stijgen en de diepe dalingen worden voorkomen aangezien de ademstops sterk verminderen.
Door hyperventileren gaat je saturatie niet omhoog. Het lichaam voert dan mn het teveel aan CO2 ( koolzuur) af die in je bloed en longen aanwezig is

Re: zuurstofsaturatie

20
Hyperventilatie is een te hoog zuurstofgehalte.
Door te kort uitademen en gelijk weer inademen krijg je een overvloed aan zuurstof in je bloed.
Daarom moet je ook in een zakje ademen.
Zodat je de gebruikte lucht nog eens gebruikt en het zuurstofgehalte zakt.

Maar los daarvan zie ik niet hoe een cpap daarvoor zou kunnen zorgen.
Die pompt lucht met. 21,9 % zuurstof.
Dat wordt niet opeens meer.
En je ademt ook niet opeens meer lucht in.
Je longen blijven gewoon zoveel liter lucht inademen per ademhaling.

Dus nee, ik zie niet hoe een cpap voor een teveel aan zuurstof zou kunnen zorgen.
"Er bestaan geen eindes. Er zijn alleen nieuwe beginnen." (Menno M.)

Mijn colums verzameld op een blog: https://zeemanaanwal.blogspot.com/